Mồ côi cha ăn cơm với cá,

Mồ côi mẹ lót là mà nằm

Đa số người Huế gọi Mẹ bằng danh xưng Mạ. Gia đình tôi cũng không nằm ngoài số đó. Anh chị em tôi đều gọi người sinh ra mình là: Mạ.

Bà ngoại tôi kể lại rằng. Mạ tôi chấp nhận lấy ba tôi là muốn đem lại sự yên ổn cho ông bà ngoại tôi và các cậu trước quyền lực của ba tôi. Vì khi ấy ba tôi đang có vợ con ở quê nhà.  Ba tôi quê La Chữ, Hương trà về công tác tại quê Mạ tôi là Cầu Hai, Phú Lộc.

Ngay từ năm tôi lên sáu, ba tôi do công việc phải rày đây mai đó, vô tận Sài Gòn. Chỉ có mấy mạ con tôi thui thủi với nhau trong căn nhà nhỏ trong khu công chức  trường Canh Nông Huế gần hồ Tĩnh Tâm. Mạ tôi vừa làm mẹ vừa làm cha nuôi dạy chị em tôi.

Ai đã từng ở Huế chắc đã trải qua nỗi thấm thía về mùa mưa xứ Huế. Những cơn mưa dai dẵng đến bất tận. Có mưa là có lụt, nước hồ Tĩnh Tâm dâng cao, Đi lại khó khăn, chợ búa, hàng quán đâu có nhiều. Những lúc đó mạ tôi xoay xở bằng mọi cách để lo bữa ăn cho chị em tôi.

Đến lúc khó quá. Mạ con tôi đùm đề khăn gói lên xe đò về quê ngoại tá túc.

Tôi còn nhớ ngày xưa nhà ai ở quê ngoại, quê nội tôi cũng có cối xay lúa. Lúa gặt về tự xay thành gạo chứ không có máy xay lúa như bây giờ. Và thêm vào đó là cái cối đá xay bột.

Mạ tôi ngâm mấy lon gạo từ sáng sớm lúc chị em tôi còn nằm trong chăn. Khi chúng tôi dậy thì đã thấy mạ tôi đang cúi người xay bột.

Thế là chị em em tôi nhảy cẵng lên mừng rỡ: Mạ làm bánh xèo.

Chờ xay xong bột.

Ba mạ con tôi ngồi quanh cái bếp đổ bánh xèo.Bên cạnh cái thau bột gạo đặc sánh được mạ tôi hoà  thêm chút bột nghệ có màu vàng là cái chén nhỏ để miếng mỡ heo và cái rổ nhỏ đầy ụ giá sống không biết mạ tôi chuẩn bị từ lúc nào, thêm vào đó là tô nước mắm pha sẳn  mạ tôi để trong cái trẹt nhỏ cùng máy đôi đũa tre.

Sau khi anh tôi mất. Tình thương yêu mạ tôi dành cho tôi nhiều hơn chị tôi. Tôi được ưu tiên mọi mặt. Cái bánh xèo đầu tiên bỏ ra dĩa là phần của tôi. Nóng hôi hổi, thế mà tôi ăn ngon lành. Do vì đói và thiếu ăn. Mạ tôi làm liên tục cũng không kịp cho chị em tôi ăn. Thau bột cạn dần cùng các thứ kèm theo mà chị em tôi vẫn thòm thèm, muốn ăn thêm mà không nhớ ra mạ tôi chưa có cái nào.

Bánh xèo mạ tôi làm trong những ngày mưa gió, lụt lội là bánh xèo của nhà nghèo. Ngoài nguyên liệu chính là bột gạo tự mạ tôi ngâm rồi xay, thêm một ít giá sống cùng chút mỡ heo mà sao tôi ăn ngon lành, ăn mãi cũng không thấy chán.

Ba tôi ở xa mạ con tôi, hàng tháng mạ tôi dắt tôi đi theo con đường qua hồ Tĩnh Tâm rồi ra bưu điện Đông Ba nằm cạnh cửa Đông Ba nhận tiền của ba tôi gởi về. Số tiền ba tôi gởi về hàng tháng không đủ cho mạ con tôi sống dù rất dè sẻn. Mạ tôi lên quê nội La Chữ ra đồng mua kiệu về bán lại. Cây kiệu La Chữ là đặc sản nổi tiếng của quê nội tôi. Nhưng muốn làm được một gánh kiệu xanh tươi trắng nỏn nà là cả một kỳ công. Kiệu được trồng trên đất thịt phù sa ẩm ướt nên khi nhổ lên bám theo nhiều bùn đất. Phải rửa thật khéo để rể cây kiệu không bị đứt. Tôi hay theo mạ tôi ra bến nước ngoài bàu La Chữ nhìn mạ tôi làm kiệu. Rửa kiệu đã là vấn đề cực nhọc nhưng chất kiệu lên để gánh ra bến xe về chợ Đông Ba lại là một kỳ công. Gánh kiệu cao bằng đầu tôi được đặt lên đôi vai của mạ tôi đi ra chợ, tôi lẽo đẽo theo sau.

Mạ tôi vất vả để nuôi mấy chị em tôi trong suốt thời thơ ấu.

Không thể mãi một cảnh hai quê. Mạ tôi quyết định xa nơi chôn nhau cắt rún đem chị em tôi đi theo ba tôi.

Rày đây mai đó. Cuối cùng ba mạ tôi dừng chân ở Đà Nẵng cho đến cuối đời.

Gia đình tôi ly tán rồi đoàn tụ. Ba tôi trở về sau một thời gian dài xa cách. Nhưng rồi một lần nửa gia đình tôi lại có nguy cơ  tan đàn xẻ nghé sau khi ba tôi được phép đi ra nước ngoài theo diện HO. Tôi đã lập gia đình nên không được đi theo. Mạ tôi lúc này đã về hưu, quyết định ở lại cùng tôi chứ không theo ba tôi và các em tôi đi qua Mỹ. Ba tôi mất  ngay trước ngày lên đường. Mọi việc trở lại như cũ.

Tuổi già bệnh hoạn đã tàn phá sức khoẻ của mạ tôi rất nhanh. Dù xưa nay mạ tôi vốn khoẻ mạnh. Sau cơn tai biến, bán thân bất toại đi lại nói năng khó khăn thế nhưng vốn quen chịu đựng trong mọi hoàn cảnh, mạ tôi vượt qua được sau một thời gian dài châm cứu và luyện tập.

Sống nhờ bằng đồng lương hưu trí. Ít ỏi thế mà thỉnh thoảng kêu tôi lại dúi vào tay tôi ít tiền.

Tôi thất nghiệp trong một thời gian dài, Tôi thương mạ tôi lắm muốn giúp đở nhưng “Lực bất tòng tâm”.

Mạ tôi lại bị  đột quỵ, vào bệnh viện, chỉ một ngày sau mạ tôi vĩnh viễn bỏ chị em tôi  mãi mãi ra đi không một lời trăn trối.

….

Bây giờ đang mùa Vu Lan,  thỉnh thoảng trời lại bất chợt đổ mưa. Nhìn trời mưa  lòng buồn ủ dột, Tôi nhớ mạ tôi cùng cái bánh xèo mộc mạc ngày mưa thời thơ ấu.

Nhớ mạ tôi đến quay quắt.

          Buồn quá Mạ ơi!

Lê Quang Thọ

28/8/2013 - Bài dự thi số 17